Skoro obiecałam, że moja aktywność blogerska wraca do formy, należy poprzeć tę deklarację faktami zmierzającymi póki co do nadrobienia straconego (?), no może łagodniej - nie w pełni wykorzystanego - czasu. Ten wpis zostanie zapewne uznany za przysłowiową "musztardę po obiedzie", ale doszłam do wniosku, że skoro powstał, to nie po to, żeby wpaść do blogerskiej szuflady postów napisanych i nigdy nie opublikowanych. Ale po kolei.
Ostatni poniedziałek minął mi pod znakiem ośmiu godzin na lotnisku w Monachium, które wciąż pozostaje moim ulubionym portem przesiadkowym, nie tylko ze względu na darmową kawę, ale przede wszystkim względny spokój jaki oferuje podróżnemu, który musi się z nim zaprzyjaźnić na dłużej. Ponieważ strefa Wi-fi pozostawała poza moim zasięgiem, postanowiłam, że spędzę ten czas na drobnym nadrabianiu zaległości filmowych. Nie pytajcie mnie proszę, czemu zaczęłam właśnie od filmu Curtisa. Był to zapewne podszept filmowego diabła wodzącego na seansowe pokuszenie. Seans grzeszny (nie grzechu warty bynajmniej) ma to do siebie, że pozostawia niesmak intelektualny i poczucie straconego czasu, które trzeba odpokutować. Tym razem zgubiła mnie przyjęta lata temu praktyka nie czytania recenzji przed zapoznaniem się z filmem. Gdybym po nie siegnęła, wówczas pewnie Mój tydzień z Marilyn dawno już zniknąłby z dysku. Ale nie sięgnęłam. Miast tego nacisnęłam play i spędziłam kilkadziesiąt minut, które były katorgą gorszą niż przechodzenie przez dziewięć kręgów piekła.
Pytanie, które przez cały ten czas cisnęło mi sie na usta brzmiało: Gdzie u licha jest w tym filmie umiejscowiony bohater/bohaterka? Jedyna sensowna odpowiedź brzmiała: bohaterem filmu jest samozadowolenie Curtisa i Hodgesa. Dotychczas reżyser Mojego tygodnia kojarzył mi się bardzo pozytywnie, przede wszystkim ze znakomitą adaptacją mojej ukochanej pisarki 2 połowy XIX wieku Elisabeth Gaskell w postaci miniserialu Cranford z niezapomnianą Judi Dench, która była jednym z filarów ratujących Mój tydzień, oraz udaną adaptacją Davida Copperfielda w ramach serii produkowanej przez BBC. Innymi słowy dał się poznać jako znakomity stylista, potrafiący wyczarować na ekranie magiczną aurę nie tylko Wiktoriańskiej Anglii. Nad tą ostatnią adaptacją Curtis pracował wspólnie z Hodgesem, który ponadto maczał swoje pióro w odmętach serialowego Rzymu. Okazuje sie jednak, że czym innym jest adaptowanie naprawdę dobrej literatury (Gaskell, Dickens) czy współpraca z silnym i kreatywnym zespołem (Rzym), czym innym natomiast przeniesienie na ekran niezbyt wysokich lotów memuarów "trzeciego asystenta reżysera", który - w każdym razie we własnych wspomnieniach - przeobraża się w "pierwszego towarzysza cierpień MM". Dość powiedzieć, że obaj panowie na tej adaptacji kompletnie polegli.
Zacznijmy więc od początku, który jeszcze nie zapowiada ostatecznej katastrofy.
Oglądając
film Mój tydzień z Marilyn
dajemy się początkowo uwieść lekkości opowieści, szybkim zwrotom akcji,
nadmiarowi postaci i całemu temu zgiełkowi, który – jak uczy nas historia kinematografii – jest
nieodłącznym towarzyszem pracy na planie. Jednak uważny, a przede wszystkim
wymagający widz, wkrótce zada sobie pytanie, na które prawdopodobnie do końca
seansu nie znajdzie właściwej odpowiedzi – Gdzie jest bohater? O kim jest ten
film? Teoretycznie bohaterów jest dwoje: Marilyn Monroe, któej imię pojawia się
już w tytule filmu i Colin Clark – chłopiec, który chciał pracować w filmie,
a przy okazji był synem Kennetha Clarka znanego szerszym kręgom jako autor publikacji Akt - studium idealnej formy (z którą kilkadziesiąt lat później intelektualne boje toczyć będzie Lynda Nead) oraz producent, współautor i narrator znakomitej serii BBC pt. Civilisation. Ostatecznie młodzieńczy bunt Colina, który definitywnie nie chciał być jak ojciec zaprowadzil go na krzesełko reżysera Cywilizacji, a potem także wielu innych filmów o sztuce. Innymi słowy był Colin Clark chodzącym dowodem na to, że od tradycyjnej brytyjskiej rodziny trudno uciec, zwłaszcza, gdy jest to rodzina Lorda Clarka of Saltwood. Ale ten jeden raz w życiu się zbuntował, choć uważny widz dostrzeże, że na nic by mu się nie przydała ani determinacja, ani napędzająca bunt niezgoda na "bycie jak ojciec", gdyby na jednym z przyjęć przez tego ojca wydawanaych nie poznał Sir Laurence'a Oliviera, który przy szampanie obiecał mu pracę w filmie. Biorąc pod uwagę późniejsze losy Clarka nie ma się co dziwić, że z takim sentymentem wspominał jeden tydzień swojego życia i przekuł go w aż dwie książki: The prince, the showgirl and me: the Colin Clark Diaries wydaną w 1995 roku i o pięć lat późniejszą pozycję My week with Marilyn. O tym, że kompleksu ojca, podbnie jak kompleksu starszego brata - polityka Alana Clarka - nie pozbył się niemal do ostatnich dni, świadczy wydana na pięć lat przed śmiercią książka Younger brother, younger son: A memoir. Mówiąc w skrócie, lubił się Colin zwierzać publicznie ze swoich kompleksów i przemyśleń, a że nie były one wyjątkowe, to i materiał je podsumowujący nie należy do literatury wysokich lotów.
Wróćmy jednak do filmu i
poszukiwań bohatera. Czy bohaterką jest Marilyn – cóż, możemu uznać, że owszem, jeśli przyjmiemy, że reżyser
chciał zilustrować to, co wypisywały na jej temat brukowce, czyli fakt, że była
- zdaniem niektórych - głupiutka, zbyt naturalna, zagubiona, zdolna, ale uzależniona od wszystkiego,
co dawało jej choć na moment zapomnieć, że ci, którzy ją zatrudniają i
podziwiają jednocześnie nienawidzą jej i wyśmiewają, gdy tylko zamkną się za
nią drzwi. Wiemy to wszystko nie od dziś. Obraz stworzony na ekranie przez
Michelle Williams nie przekonuje nas ani mniej, ani bardziej, niż inne, które
znamy. Osobiście nie podzielam zachwytów nad grą Williams, choć skądinąd cenię sobie inne jej role. Jej kreacja nie dokłada też do wizerunku Monroe niczego nowego, nie zmienia także
perspektywy postrzegania starych kwestii. Innymi słowy dostajemy obraz Marilyn
jakiego się spodziewaliśmy, bo taki właśnie wykreowany został na długo przed
tym, jak Simon Curtis wpadł na pomysł, aby o niej opowiedzieć posiłkując się
książką Colina Clarka wydaną w 1996 roku.
Czy bohaterem może być Colin? Cóż,
nie jest na tyle interesujący, żeby jego losy mogły w jakikolwiek sposób uwieść
widza. To, co najciekawsze w jego postaci, kreowanej przez Eddiego Redmayne’a
zostało potraktowane skrótowo i pobieżnie, a jego relacja z Marilyn nie wybiega poza ilustrację słów wypowiadanych przez Dominica Coopera: "przez
dwa tygodnie będzie jak w bajce, a potem cię wyrzuci, jak niepotrzebny śmieć" (cytat niedokładny, ale oddający istotę rzeczy).
Jest ponadto Colin wcieleniem klasycznego naiwnego zbawcy zagubionej kobiety.
Marilyn wypowiadająca co chwila słowa o tym, jak bardzo pragnie i potrzebuje
miłości i Colin, który z przekonaniem – które raczej nas widzów nie
przekonuje – mówi, że nigdy jej nie opuści, że nie chce dziewczyny,
z którą się spotykał, że kocha Marilyn, jest postacią zupełnie pozbawioną
wyrazu. W dodatku Redmayne, znany dotychczas - jeśli w ogóle zauważany - z ról bardzo drugoplanowych, po prostu nie jest w stanie wlać życia w papierową figurkę rozpisaną przez Hodgesa.
W ten sposób na ekranie mamy dwie marionetki, które wypowiadają mnóstwo
ogranych fraz, a intymna scena między Marilyn i Colinem jest jedną
z najbardziej naiwnych bufonad, jaką zdarzyło mi się widzieć ostatnio w
kinie. Nawet w komediach romantycznych – z natury rzeczy sztampowych i
naiwnych – nie robi się już tego w taki sposób. Naiwność bijącą z ekranu
trudno także uznać za stylizację na kino, w jakim grała Marilyn. To co najwyżej
karykaturalne wyobrażenie o tym, jak filmy robiono i przede wszystkim jakie
filmy robiono. Miotają się więc po ekranie Marilyn i Colin, między nimi miotają
się dodatkowo Larry (Laurence) Olivier, Vivian Leigh, agent Marilyn, jej
„anielica stróż“ - cóż za stracona rolą dla znakomitej Zoe Wanamaker, niezapomnianej jako Ariadna Oliver, pisarki i bliskiej przyjaciółki Herculesa Poirota - i tuzin innych postaci, równie marionetkowych i naiwnie
przedstawionych. Odnoszę wrażenie, że słowa, które wypowiada Olivier opisując
produkcję, którą właśnie stara się zrealizować – it’s a light comedy, how much feeling can it possibly required –
jak ulał pasują do przekonania jakie żywił Curtis tworząc swoje „dzieło“.
Problem polega na tym, że zrealizowanie lekkiej komedii wymaga bardzo wiele
wyczucia i wczucia ze strony aktorów i reżysera. Inaczej na ekranie pojawia się
najgorszy rodzaj farsy i tak jest właśnie w przypadku Mojego tygodnia. Najwyraźniej owego wyczucia zabrakło zarówno
reżyserowi, jak i odtwórcom głównych ról.
Poza straconym czsem, szkoda mi
najbardziej Judi Dench, która jak zwykle była bezkonkurencyjna na ekranie i
która potrafiła ze swojego cameo uczynić jedyny godny zapamiętania fragment
tego filmu, niemal tak, jak czyniła Marilyn pojawiając sie na ekranie w latach
50. Być może to właśnie postać grana przez Judi Dench jest tym, dla czego warto
było ten film obejrzeć. To w końcu ona wypowiada jedyną sensowną kwestię w
całym filmie, która nie wydaje się być aż tak naiwna jak pozostałe, choć nie
jest też nadspodziewanym odkryciem, jest jednak prawdą i to prawdą
interesującą, a to już wiele. Nikt
z tu obecnych nie wie, jak grać przed kamerą, ale ty wiesz, to rzadki dar
– mowi Dench do Monroe, odsłaniając prawdopodobnie najbardziej istotny element fenomenu MM. Gdy dodamy do tego opinię Vivian Leigh granej znakomicie przez
Julię Ormond, że jest już za stara, aby grać w filmie, uzyskujemy obraz kina,
jaki jeszcze niedawno obowiązywał, dopóki geniusz Judi Dench, Kathy Bates,
Diane Keaton i Meryl Streep nie udowodniły, że jest zupełnie inaczej.
Odbierając Oscara za tytułową rolę Jasmine w filmie Woody'ego Allena Cate Blanchett powiedziała, że przyznanie jej
nagrody przez Akademię dowodzi, że historie o kobietach mogą okazać się
sukcesem i przyciągnąć do kin szeroką publiczność.
Zgadzam się z nią, pod
jednym warunkiem, że nie będą to tak naiwnie opowiedziane historie, które
powodują, że nie są one ani opowieściami o interesujących kobietach, ani
historiami ciekawych mężczyzn, a szkoda.....
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz